Biblioteka klasyczna

Sokrates wraz ze swoim rozmówcą podejmuje się uchwycenia tego, czym jest piękno.

„Hippiasz większy” to drugi dialog Platona, w którym Sokrates dyskutuje z tytułowym bohaterem – cieszącym się uznaniem sofistą. Obaj rozmówcy próbują zdefiniować istotę piękna, nie znajdują jednak żadnej definicji, która stanowiłaby rozwiązanie podjętego przez nich zagadnienia. Z tego powodu Sokrates kończy rozmowę z Hippiaszem stwierdzeniem, że tym, co dzięki niej zrozumiał, jest znaczenie słów: „Trudne są [rzeczy] piękne”. Dialog ten warto więc czytać w kontekście „Uczty”, w której dochodzi do odkrycia rozwiązania tego zagadnienia.

Pierwsze od 65 lat wydanie „Hippiasza większego” zawiera oryginalny tekst grecki oraz nowe, uwzględniające najświeższe ustalenia naukowe tłumaczenie na język polski autorstwa prof. Artura Pacewicza, którzy dodatkowo opatrzył tom obszernym komentarzem.

Starożytna komedia przedstawiająca Sokratesa w zupełnie odmienny od Platońskiego sposób.

Chmury zajmują szczególne miejsce wśród starożytnych tekstów poświęconych Sokratesowi. To jedno z najbardziej znanych dzieł najwybitniejszego greckiego komediopisarza – Arystofanesa – należy także do najważniejszych, ponieważ czasowo najbliższych Sokratesowi, świadectw o tym greckim filozofie. Zestawienie go z pismami Platona i Ksenofonta – dwóch pozostałych autorów tych najważniejszych świadectw – musi jednak wprowadzić czytelnika w konfuzję, która z kolei każe podjąć wysiłek interpretacji (taki jak ten, który w wydanym nakładem Teologii Politycznej „Sokratesie i Arystofanesie” podjął Leo Strauss).

Relacja Ksenofonta z okoliczności procesu i skazania Sokratesa.

Starożytny historyk prezentuje obraz Sokratesa odmienny od tego, który jest powszechnie znany z Platońskiej Obrony Sokratesa. Szczególną rolę w skazaniu Sokratesa przypisuje wyniosłości jego mowy przed sądem, która jest przewodnim motywem dzieła.

Sokrates naucza swoich rozmówców sztuki zarządzania gospodarstwem.

Pisma sokratyczne Ksenofonta, jednego z najwybitniejszych historyków starożytności, to wraz z wczesnymi dialogami Platona, „Chmurami” Arystofanesa oraz fragmentami pojawiającymi się u Arystotelesa najważniejsze źródła do badań nad historycznym Sokratesem. Sokrates opisywany przez Ksenofonta występuje w swojej najdonioślejszej historycznie roli – w roli wychowawcy. Tym, co według Jaegera wyróżnia Sokratesa jako wychowawcę, jest to, że sedno ludzkiego bytowania, a przede wszystkim życia społecznego, upatrywał w osobowości, w moralnej postawie człowieka.

Dialog poświęcony rozważaniom na temat poezji i jej roli w życiu polis.

Jon jest zazwyczaj zaliczany do zbioru wczesnych dialogów Platona – tych, które określa się mianem sokratycznych ze względu na ich zarówno czasową, jak i przedmiotową bliskość wobec historycznego Sokratesa. Jego wyjściowy problem można wydobyć ze słów, które w pierwszej części rozmowy z tytułowym bohaterem wypowiada Sokrates: „[…] dobrym rapsodem nigdy nie mógłby zostać ten, kto nie rozumie słów poety, bo rapsod powinien być dla słuchaczy tłumaczem myśli poety. A nie mógłby tego robić dobrze, gdyby nie rozumiał, co mówi poeta”.

Ostatni przekład tego dialogu na język polski, którego autorem był Władysław Witwicki, ukazał się w 1921 roku. Nowy, przygotowany przez Ewę Osek przekład został wydany przez Teologię Polityczną i Państwowy Instytut Wydawniczy w niemal sto lat po poprzednim.

Sokrates podejmuje próbę wyjaśnienia fenomenu przyjaźni.

Lysis, podobnie jak Jon zazwyczaj zaliczany jest do wczesnych dialogów Platona, które określa się mianem sokratycznych ze względu na ich zarówno czasową, jak i przedmiotową bliskość wobec historycznego Sokratesa. Jest on pierwszą w europejskiej filozofii i kulturze próbą systematycznego ujęcia zagadnienia przyjaźni. To, że uczestnicy dialogu nie potrafią sformułować definicji pojęcia przyjaźni ani żadnych konstruktywnych wniosków, nie umniejsza doniosłości tego krótkiego utworu.

Tuż przed śmiercią Sokrates rozmawia z przyjaciółmi o nieśmiertelności duszy.

Jest to jeden z najważniejszych tekstów, jakie w dziejach kultury europejskiej poświęcono temu zagadnieniu. Tytułowy bohater relacjonuje w nim rozmowę, którą odbył ze swymi przyjaciółmi Sokrates, gdy ci przyszli pożegnać go przed wykonaniem wyroku. Dialog kończy się sceną śmierci Sokratesa, często uznawaną za wyjątkowy dowód kunsztu literackiego Platona.

Sokrates rozmawiając z sofistą Hippiaszem docieka istoty prawdy i kłamstwa.

Wczesny dialog Platona, jeden z najważniejszych wśród pism Platońskich przykładów zastosowania metody elenktycznej, którą stosując, Sokrates zbija poglądy swoich rozmówców i wykazuje ich niewiedzę. Sokrates rozmawia z tytułowym bohaterem, sofistą, na temat możliwości zdecydowanego rozróżnienia oraz przeciwstawienia prawdomówności i kłamliwości. W wyniku zastosowania przez Sokratesa metody elenktycznej rozmówcy są zmuszeni do przyjęcia paradoksalnego wniosku, że ten, kto postępuje źle z własnej woli, jest człowiek dobrym i zarazem lepszym od tego, który postępuje źle mimowolnie. Dialog nie kończy się jednak żadną pozytywną konkluzją, lecz uznaniem własnej niewiedzy przez Sokratesa.

Opis procesu Sokratesa i jeden z najważniejszych tekstów w dziejach kultury.

Obraz Sokratesa – człowieka sprawiedliwego – stojącego przed sądem położył fundamenty pod dalszy rozwój myśli filozoficznej.

Sokrates rozprawia z Eutyfronem o tym, czym jest prawdziwa pobożność.

Jeden z najwcześniejszych dialogów Platona i jeden z kilku najważniejszych tekstów, jakie w dziejach kultury europejskiej poświęcono zagadnieniu pobożności. W dialogu Sokrates (przeciwko któremu Meletos właśnie wniósł oskarżenie do sądu) spotyka tytułowego Eutyfrona, który także ma do czynienia z sądem, występuje przed nim jednak w zupełnie innej roli niż Sokrates – jako oskarżyciel zarzucający własnemu ojcu zabójstwo.

Słynna rozmowa Sokratesa z namawiającym go do ucieczki z więzienia Kritonem.

Jeden z najbardziej znanych dialogów Platona, a jego główny temat – odrzucenie złożonej Sokratesowi przez Kritona propozycji ucieczki z więzienia – do dzisiaj w fundamentalnym stopniu kształtuje wyobraźnię filozoficzno-polityczną Europy. Jest to jeden z najważniejszych dialogów dorobku Platona, który przedstawiamy Państwu w nowym tłumaczeniu prof. Ryszarda Legutki. Oprócz polskiego przekładu wydanie obejmie także grecki tekst dialogu i obszerny komentarz napisany przez tłumacza.

Dialogi Platona wydane w dwujęzycznej, polsko-greckiej wersji, w pięknej granatowej oprawie.

Wydanie Teologii politycznej wyróżnia obszerny komentarz naukowy oraz najnowsze, uwzględniające wiele współczesnych badań tłumaczenie. Książki zapewniają nie tylko ogromną dawkę wiedzy, ale także - dzięki greckiemu oryginałowi - niezwykłe doświadczenie bliskości ducha starożytnej filozofii. Wreszcie, dzięki eleganckiemu wydaniu, wspaniale prezentują się wspólnie na półce.

Dzieła Ksenofonta wydane w polsko-greckiej wersji, w pięknej granatowej oprawie.

Wydanie Teologii politycznej wyróżnia obszerny komentarz naukowy oraz najnowsze, uwzględniające wiele współczesnych badań tłumaczenie. Książki zapewniają nie tylko ogromną dawkę wiedzy, ale także - dzięki greckiemu oryginałowi - niezwykłe doświadczenie bliskości ducha starożytnej filozofii. Wreszcie, dzięki eleganckiemu wydaniu, wspaniale prezentują się wspólnie na półce.

Starożytny historyk opisuje tę samą ucztę, co Platon w dziele o tym samym tytule.

Utwór ten reprezentuje również dialog sokratyczny, którego ramy zdecydowanie przekracza z właściwym dla Ksenofonta przejawem twórczej kreatywności i zamiłowaniem do literackiego nowatorstwa. Uczta bowiem łączy w sobie powagę dialogu filozoficznego ze specyficzną formą zabawy właściwej dla greckiego sympozjonu jako widowiska przeznaczonego dla wąskiej grupy osób. W jej treści odnajdujemy zarówno rozważania dotyczące miłości, przyjaźni czy aktualnej sytuacji społecznej w Atenach, jak i scenki artystyczne o charakterze muzyczno-tanecznym przeplatane swobodnymi żartami sympozjastów.

Jeden z najpiękniejszych dialogów Platona - o miłości, pięknej mowie i piśmie.

Charles H. Kahn zwrócił uwagę, że jest to dialog typu sielankowego – natrafiamy w nim na urokliwy portret Sokratesa, który w spiekocie dnia brodzi w chłodnych wodach strumienia, by niebawem rozciągnąć się w cieniu na trawie, nieopodal kapliczki poświęconej nimfom, wśród muzyki cykad, wszechobecnych w czasie południowego upału (C.H. Kahn, Platon i dialog sokratyczny. Wykorzystanie literackiej formy na użytek filozofii, przeł. M. Filipczuk, Warszawa 2018, s. 586). Według Kahna ten romantyczny opis natury pozostaje czymś niezrównanym w twórczości Platona oraz nietypowym w całej literaturze greckiej, co czyni z Fajdrosa jedno z literackich arcydzieł greckiego filozofa.